Hukuk-Avukatlık Bürolarının İş Yeri Açma Ruhsatı Almaları Zorunluluğuna Danıştay’dan İptal Kararı

İçişleri Bakanlığınca yayınlanan 48119 sayılı genelge uyarınca, kendi meslek kuruluşlarından izin alan iş sahiplerinin de belediyelere ayrıca işyeri açma izni harcı ödemeleri gerektiği yolundaki belirlemenin avukatlara uygulanmasının mümkün olmadığına ilişkin Danıştay 9.Dairesinin 2008/2956 E-2009/830 K.sayılı 17.02.2009 tarihli kararı aşağıdadır:

T.C.
DANIŞTAY
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No  : 2008/2956
Karar No: 2009/830

Davacı: Ankara Barosu Başkanlığı
Vekili  : Av. Sadık Erdoğan
Davalılar : 1 -İçişleri Bakanlığı -ANKARA
2-Ankara Valiliği – ANKARA
3-Çankaya Belediye Başkanlığı-ANKARA
Vekili  : Av. Cengiz Demirkan -Aynı Yerde

Davanın Özeti : İçişleri Bakanlığınca çıkarılan İşyeri Açma İzin Harcı konulu 4,9.2000 tarih ve 48119 sayılı Genelgenin ve buna dayanılarak baroya kayıtlı olarak avukatlık mesleğinin icrasına ilişkin açılan işyerleri için işyeri açma izin harcıödenmesi gerektiği yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davayı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81 inci maddesinde, belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açılmasının işyeri Açma izni Harcına tabi olduğunun hükme bağlandığı, bu düzenleme ile işyeri açma izninin belediye tarafından verilmesi şartı aranmaksızın belediye hudutlar ve mücavir alanlar içinde herhangi bir işyeri açılması halinde işyeri açma izin harcının alınacağının öngörüldüğü, diğer yandan, anılan Kanunun 85. maddesi gereğince yayımlanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Çeşitli Harçlarla ilgili Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin 1 inci bendinde, belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açmanın işyeri açma izni harcına tabi olduğu, 2 nci bendinde ise bu harcın uygulamasında işyerinin; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, fabrika, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence, dinlenme ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taşocaklan, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, arai ve mesleki bir faaliyetle başka bir iş ve girişimin yapılmasına ayrılan ya da bu faaliyet, iş ve teşebbüslerde kullanılan yerler olduğunun belirtildiği, uyuşmazlıkla, barolara kayıtlı olarak avukatlık mesleğinin icrası için açılan işyerlerinin, açıklanan yasal düzenlemeler uyarınca, işyeri açma izin harcına tabi tutulmasında ve bu hususa ilişkin dava konusu Genelge ile buna dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmediği, gerekçesiyle reddeden Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 9.12.2004 günlü ve E:2000/6986. K:2004/6517 sayılı kararının Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1 2006 tarih ve E:2005/128, K:2006/1 sayılı kararı ile bozulmasından ibarettir.

Savunmanın Özeti: Davalılar tarafından; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81. maddesi uyarınca belediye veya mücavir alan sınırları içinde bir işyeri açılmasının işyeri açma izin harcına tabı olduğu, meslek mensuplarının mesleklerini icra için açacakları işyerleri için kendi özel yasaları uyarınca Meslek teşekküllerden izin almalarının işyeri açma izin harcı alınmasına engel teşkil etmediği, bu nedenle davanın reddi gerektiği savunulmaktadır

Danıştay Savcısı Zerrin Güngör’ün Düşüncesi: Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128. K:2006/1 sayılı kararındaki gerekçede belirtilen nedenler doğrultusunda, İçişleri Bakanlığınca çıkarılan 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı Genelge ve bu genelgeye dayanılarak, tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın kabulüne karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.

Tetkik Hakimi Aydemir Savdan’ın Düşüncesi: Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 9.12.2004 günlü ve E:2000/6986, K:2004/6517 sayılı kararını bozan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128, K:2006/1 sayılı kararındaki belirtilen gerekçe doğrultusunda, dava konusu genelge ve bu genelgeye dayanılarak tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın kabulüne karar verilmesi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 27.1.2006 tarih ve E:2005/128. K;2006/1 sayılı kararına uyularak işin gereği görüşüldü:
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun işyeri açma izni harcını düzenleyen 81 inci maddesinde; belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılmasının işyeri açma izni harcına tabi olduğu düzenlemesi getirilmiş, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Çeşitli Harçlarla ilgili Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin işyeri açma izni harcına ilişkin 10 uncu maddesinde de; belediye sınırlan veya mücavir alanlar içinde bir işyeri açmanın işyeri açma izni harcına tabi olduğu belirtildikten sonra, bu harcın uygulanmasında işyerinin; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, fabrika, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence, dinlenme ve spor yerleri, tarta, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai ve mesleki bir faaliyetle başka bir iş ve girişimin yapılmasına ayrılan ya da bu faaliyet iş ve teşebbüslerde kullanılan yerler olduğu ifade edilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Kanununun Avukatlığın Mahiyeti başlıklı 1 inci maddesinde avukatlığın kamu hizmeti ve serbest bir meslek olduğu; aynı Kanunun 43 üncü maddesinde de büro edinme zorunluluğu ve esasları belirlenmiş, büronun niteliklerinin barolarca belirleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, işyeri açma iznini barodan alan ve açacağı büronun nitelikleri barolarca belirlenen avukatların belediyelere ayrıca işyeri Açma İzni Harcı ödemeleri gerekip gerekmediğinin belirlenmesine ilişkindir.
Harç, karşılığında belirli kamu hizmetlerinden yararlananların bu hizmet karşılığında devlete ödemeleri gereken para olup, harcın yükümlüsü de, kamu hizmetinden yararlanan veya harca tabi işlemi yaptıran kişidir.
Avukatlık Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca, ilgili baro tarafından ruhsatname verildiği andan itibaren unvanını kullanabilen avukatların levhaya yazıldıktan sonra kanunda belirtilen süre içinde baro bölgesinde nitelikleri barolarca belirtilen bir büro kurarak faaliyette bulunması yasal bir zorunluluktur. Avukatlık bürolarının açılması veya çalıştırılması hususunda belediyelerce izin verme veya kapatma yetkisi bulunmadığı hususu davalı belediye başkanlığınca verilen savunmada da kabul edilmekte olduğundan, bu bürolar nedeniyle belirti bir kamu hizmeti karşılığı alınması esas olan işyeri açma izni harcının alınması hukuken mümkün değildir
Bu durum karşısında, İçişleri Bakanlığınca yayımlanan 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı genelgede yer alan kendi meslek kuruluşlarından izin alan iş sahiplerinin de belediyelere ayrıca İşyeri Açma izni Harcı’ ödemeleri gerektiği yolundaki belirlemenin avukatlara uygulanması mümkün olmadığından avukatlar yönünden iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne, dava konusu 4.9.2000 tarih ve 48119 sayılı genelgenin avukatlara ilişkin kısmı ile buna dayanılarak tesis edilen işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 122,35 TL. yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 575,00 TL. vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine 17.02.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi.